Regelmatig wordt er gecommuniceerd over verschillende kleurnummers. De drukkerij vraagt om de PMS kleuren voor het drukwerk, in een Powerpoint presentatie moet de tekst in dezelfde kleur in RGB als het logo komen of de schilder gaat aan de slag met een wand die dezelfde kleur moet hebben als de huisstijl en vraagt om de RAL kleur. Waarom zijn er verschillende kleurnotaties? Wij ontvangen hier veel vragen over. Hieronder staat een korte uitleg over de verschillen.
Er zijn verschillende systemen om kleuren af te stemmen met elkaar. Elk systeem heeft een andere technische achtergrond en dat heeft te maken met de verschillen in weergave van kleuren.
Er zijn in basis vijf verschillende systemen om huisstijlkleuren of te stemmen:
- PMS
- CMYK
- RGB
- HEX
- RAL
Het beste is om in een huisstijlmanual al deze kleuren afzonderlijk te noteren. Zo kun je met iedereen goede afspraken maken om een consistente kleurweergave te krijgen van jouw huisstijlkleuren.
PMS
PMS is een afkorting voor Pantone Matching System. Pantone is de naam van het bedrijf die de sinds 1963 PMS nummers publiceert waarmee de grafische industrie onderling communiceert over de afstemming van kleuren. Er zijn meer dan 1.500 kleuren gedefinieerd, die elk hun unieke nummer hebben. Met deze unieke nummers wordt gegarandeerd dat een kleur overal ter wereld exact gelijk is op hetzelfde soort materiaal. Hierdoor zijn Pantone kleuren uitermate geschikt voor bedrijfslogo’s en huisstijlen. Pantone kleuren kunnen niet altijd goed nagemaakt worden met CMYK, in die gevallen kan overwogen worden om drukwerk te laten maken in CMYK met extra drukgang voor de PMS kleuren.
PMS Coated of PMS Uncoated
Het verschil tussen deze twee PMS nummers zit in de papiersoort wat bedrukt moet worden. De papiersoorten worden ruwweg verdeeld in twee soorten: gestreken (coated) of ongestreken (uncoated) papier. Een gestreken papiersoort voelt gladder aan en een ongestreken papiersoort is ruwer en absorbeert meer inkt, waardoor de kleur wat meer wegzakt. De nummers van de kleuren zijn gelijk, maar kennen een toevoeging C (coated) of U (uncoated). De meeste huisstijlen kennen gelijke kleurnummers voor beide versies, maar soms wordt er gekozen om afwijkende nummers te nemen omdat het beter past in het gehele beeld van de huisstijl.
CMYK
CMYK (ook wel full color genoemd) staat voor de kleuren Cyaan, Magenta, Yellow (geel) en Key (zwart). Met deze vier kleuren kunnen praktisch alle kleuren weergegeven worden op papier. Veel drukwerk wordt hierin gemaakt omdat in drukpersen deze vier kleuren vaak standaard gebruikt worden. Ook CMYK-kleuren geven we weer in kleurcodes. De codes beschrijven de dekkingspercentages van de basiskleuren die nodig zijn om die specifieke kleur te verkrijgen. Dat wil zeggen dat bij elke letter het percentage komt te staan van de basiskleur die gebruikt wordt. Zo wordt bijvoorbeeld een volle rode kleur opgebouwd uit twee kleuren: 100% magenta en 100% yellow. De code is dan CMYK (0%, 100%, 100%, 0%).
RGB
RGB staat voor de afkorting voor Rood, Groen en Blauw. Dit zijn de kleuren die je op je beeldscherm, telefoon of televisie ziet. Het wordt bepaald door drie kleuren. Elke pixel van jouw beeldscherm wordt d.m.v. licht voorzien van drie kleuren waarmee je elke kleur (behalve zwart) kunt maken. De kleur zwart krijg je door de pixel ‘uit te schakelen’. Helaas kan de kleurervaring per beeldscherm verschillen omdat elk beeldscherm de kleuren iets anders weergeeft. Als je dus twee beeldschermen naast elkaar zet en je toont dezelfde RGB waardes, dan zullen ze er toch iets anders uitzien. De kleurnotatie gaat op dezelfde wijze in RGB als in CMYK. Bij de letter wordt het percentage gezet van de kleur die gebruikt wordt.
HEX
Kleuren in HTML worden aangegeven door zogenaamde HEX-codes. Deze bevatten alle 256 basiskleuren die je browser kan laten zien. Voor websites worden de huisstijlkleuren omgezet naar HEX-codes en vervolgens worden die kleuren overal in geprogrammeerd. Steeds meer programma’s zoals Word en Powerpoint kunnen HEX-codes gebruiken. Dit helpt dan om de kleuren van de website overeen te laten komen met de kleuren in een presentatie. Een HEX-code bestaat uit een combinatie van zes letters en cijfers en begint altijd met een #.
RAL
Schilders werken met RAL kleuren om onderling kleur af te stemmen. Het van oorsprong Duitse kleursysteem genaamd ‘Reichs Ausschuss für Lieferbedingungen‘, bevat vele kleuren vanuit een aantal basiskleuren. De RAL codering wordt gebruikt om de juiste kleur verf te krijgen. Een verf mengmachine voegt de juiste hoeveelheid kleur toe om de juiste menging te krijgen.
Omzetten van kleuren van het ene kleursysteem naar het andere
Met behulp van softwareprogramma’s, online conversietools of traditionele kleurenwaaiers kun je de ene kleurcode omzetten naar de andere. In bijvoorbeeld Adobe Photoshop kun je PMS kleuren omzetten naar CMYK, RGB of HEX. Ook zijn er diverse websites te vinden die de ene kleur naar de andere kunnen omzetten. Let wel op dat elke conversie op een andere manier gedaan wordt. Oftewel, zelfs in verschillende versies van dezelfde programma’s kunnen kleurwaardes op een andere manier omgezet worden. Hetzelfde geldt voor het werken met kleurwaaiers, daar is de omzetting visueel en persoonsgebonden. Het is dan ook belangrijk dit eenmalig te doen en goed vast te leggen voor toekomstig gebruik. Zo voorkom je dat je telkens andere waardes communiceert en er dus telkens een kleurverschil optreedt.
De kleuren zijn goed vastgelegd, maar toch verschillende kleuren?
Alle nummers leggen standaardwaardes vast. Waar echter geen rekening mee gehouden wordt is dat het materiaal waarop je de kleur aanbrengt, of het beeldscherm waarop je het bekijkt kan afwijken. Verschillende papiersoorten en diktes zorgen ervoor dat de inkt op een andere manier opgenomen wordt in het papier en dat zorgt ervoor dat kleuren er net iets anders uit kunnen komen te zien. Ook wanneer je de kleuren vergelijkt met de kleuren uit jouw eigen printer zou je bedrogen uit kunnen komen. De afwijkende productiewijze zou voor kleurverschil kunnen zorgen. Een andere mogelijkheid voor kleurverschil heeft te maken met de instelling van je beeldscherm. Dezelfde flyer kan er bij andere scherminstellingen weer net iets anders uitzien. Hetzelfde geldt voor schilderwerk. Dezelfde RAL-kleur schilderen op hout of metaal geeft toch een iets anders resultaat.
Tips om kleurverschillen te voorkomen
- Bepaal jouw huisstijlkleuren in de verschillende kleursystemen en leg ze vast.
- Is een bepaalde huisstijlkleur moeilijk weer te geven in CMYK (full color), laat deze dan apart als extra kleur in PMS drukken.
- Stuur bij verstrekking van een opdracht de kleurnummers mee die gehanteerd moeten worden.
- Zet de kleuren in het aangeleverde bestand in het juiste kleursysteem waarin gedrukt wordt. Zet bijvoorbeeld RGB of PMS kleuren om naar CMYK als het drukwerk in full color gedrukt wordt.
- Gebruik zoveel mogelijk dezelfde papiersoorten voor drukwerk.
- Is iets al eerder geproduceerd in de juiste kleur? Lever dit voorbeeld dan mee bij de bestelling.
Wil je meer weten of heb je hulp nodig om een goede beschrijving van jouw huisstijl te ontwikkelen? Neem dan gerust contact met ons op, wij helpen je graag verder.
